DURGUN GÖZ AŞISI
•Temmuz sonu-Eylül başında yapılır.
•Bu aşı genellikle yaz aylarında yapılır ve bu zaman meyve fidanlarının çoğaltılmasında en önemli bir dönemi kapsar.
•Anaç Temmuz sonu ve Ağustos'ta kolay kabuk verebilir durumdadır.
•Büyümenin durup, anacın kabuk vermediği dönemde artık aşı yapılmaz.
•Durgun aşıda gözler, o yılın sürgünlerinden alınırlar.
•Sürgünler kuvvetli olmalı, üzerlerinde sürgün tomurcuğu bulundurmalıdırlar.
•Ağacın dış kısımlarındaki kısa ve yavaş büyüyen sürgünler, çiçek gözü bulundurduklarından alınmamalıdırlar.
•Göz alınacak sürgünler kesildikten sonra yapraklar, kısa bir yaprak sapı kalacak şekilde ayıklanırlar.
•Sonra, ıslak bir beze sarılan kalemler aşılanacakları yere götürülüp, hemen kullanılırlar. Kalemler günlük alınıp taze olarak kullanılmalıdırlar.
•Kullanılması en uygun gözler, genellikle kalemin orta kısımlarında bulunanlardır.
•Kiraz gibi bazı türlerde dip kısımdaki gözler çiçek gözü olduğundan bunlardan yararlanılmaz.
•Durgun aşıda gözler, anaca takıldıktan 2-3 hafta sonra kaynama meydana gelir.
•Eğer gözün yanındaki kısa kesilmiş yaprak sapı düzgün olarak koparsa, bu aşının tuttuğuna işarettir. Yaprak sapı kuruyup buruşursa, aşı muhtemelen tutmamıştır.
•Yaz sonlarında yapılan bu aşıda tomurcuk, aynı mevsim içinde sürmez. Ertesi ilkbaharda, aşıların tutma durumu kontrol edilip, tutanlarda anaçlar gözün üzerinden kesilirler. Böylece tomurcuk sürmeye zorlanır.
İLKBAHAR (ERKEN SÜRGÜN) GÖZ AŞISI
•Mart-Nisan aylarında yapılır.
•Uygulanış tekniği durgun göz aşıya benzer.
•İlkbaharda anaç kabuk vermeye başladığı zaman, anaç fazla bir sürgün vermeden önce yapılır.
•Aşıda gerekli kalemler durgun mevsimde alınıp, aşı zamanına kadar saklanır.
•Aşıdan iki hafta kadar sonra aşı kaynayınca tomurcuğun sürmesini sağlamak için anaç, aşı noktasının üzerinden kesilir.
•Anaçta uyur gözlerden meydana gelen sürgünler kesilir.
•Bazen güneş yanıklığını önlemek ve bitkinin beslenmesine yardımcı olmak amacıyla bu sürgünlerin bir süre bırakılması yararlı olur.
•İlkbahar döneminde yapılan göz aşılar iyi bakım ve çevre koşullarında sonbahar kadar iyi bir büyüme gösterirler.
HAZİRAN (GEÇ SÜRGÜN) GÖZ AŞISI
•Mayıs sonu-Haziran başında yapılır.
•Bu aşı, bir mevsim içinde 1 yaşlı fidan elde etmek için uygulanır.
•Daha çok uzun büyüme mevsimi olan bölgeler için önerilir.
•Haziran göz aşısı, şeftali, nektarin, kayısı, badem gibi şeftali çöğürleri üzerine aşılanabilen sert çekirdekli meyvelerde kullanılır.
•Sonbahar veya erken ilkbaharda ekilen çöğürler, çoğu kez Mayıs sonu-Haziran başında aşılanabilecek büyüklüğe erişirler.
•Bu dönemde aşılanıp sürmeye zorlanan tomurcuklar, sonbahara kadar ticari olarak satılabilecekleri bir büyüklüğe erişirler.
•Haziran göz aşısında gözler, o mevsim içinde meydana gelen sürgünlerden alınırlar, bu gözler, aşılama zamanına kadar yaprakların koltuklarında normal olgunluğa ulaşırlar.
•Ancak henüz dinlenmeye girmemiş olan bu tomurcuklar aşılandıklarında büyümeye devam ederler.
•Aşı gözü gövde üzerinde, 3-4 yapraktan sonraki bir yüksekliğe takılır.
•Gözde odunsu bir tabaka bırakılmaz.
•Aşıda kaynama çabuk olur. Çünkü sıcaklıklar yüksek, dokular körpedir.
•Aşıdan 3-4 gün sonra, anacın tepesi aşı gözünün üzerinde birkaç yaprak bırakılarak kesilir.
•Böylece anaçta tepe büyümesi kısıtlanıp, alt kısımlardaki tomurcukların sürmesi hızlandırılır. Ve buralarda küçük bitkiye, besin maddesi sağlayan yeterli yaprak oluşturulur.
•Aşıdan 10-15 gün kadar sonra anaç, aşının üzerinden kesilir. Bundan sonra tomurcuk sürmeye başlayabilir.
•Anacın başka yerinden çıkan sürgünlerin büyümelerini geriletmek için tepeleri vurulur.
•Takılan tomurcuktan oluşan sürgün kendine yeterli olmaya başlayıp, 15-20cm kadar boylanınca, anacın diğer sürgünlerinin kesilip atılması gerekir.
•Pratikte iyi sonuç veren diğer bir uygulama şekli de, anacın aşı gözünün üstüne kadar azar azar kesilmesidir.
•Böylece üst kısımlardan köklere besin maddesi gitmekte, ancak kısmi kesimlerle de aşı gözü sürmeye zorlanmaktadır.
•Haziran göz aşısı, sonbahar ve ilkbahar göz aşılarıyla ihtiyaçlarını karşılayamayan yetiştiriciler için değerli bir yöntemdir.